Jak nauczyć dziecko rozróżniać kolory?

Jak rozwija się wzrok dziecka?

Mocne światło jest w stanie dotrzeć do oczu dziecka już w 25. tygodniu życia płodowego. Gdy noworodek przychodzi na świat, początkowo ma opuchnięte oczy, dlatego nie rozróżnia kolorów ani kształtów. Widzi więc świat, jak przez mgłę. Ten mechanizm chroni wzrok dziecka przed uszkodzeniem, ponieważ w życiu płodowym maluch nie był narażony na intensywne światło. Dziecko dostrzega tylko kolor biały, czarny i czerwony. W pierwszym miesiącu życia noworodek zaczyna rozróżniać rysy twarzy oraz barwę zieloną. Duże zmiany zachodzą w trzecim miesiącu, ponieważ maluch dostrzega ruch, trójwymiarowość i żółty kolor. W czwartym miesiącu życia dziecko widzi znacznie ostrzej, chociaż kształty wciąż są rozmyte. Rozpoznaje też kolor niebieski. 

Od szóstego do dwunastego miesiąca, dziecko zaczyna dostrzegać subtelniejsze różnice między barwami i ich odcieniami. Rozpoznaje też coraz mniejsze kształty. Może więc zacząć wyrażać zainteresowanie kolorowym układankami i klockami. Rozróżnianie barw, tak jak każdy etap rozwoju dziecka, przebiega w sposób indywidualny. Przyjmuje się jednak, że przed ukończeniem piątego roku życia, nasza pociecha powinna rozpoznawać i nazywać kolory, przynajmniej te najbardziej typowe i najczęściej spotykane.

Jak uczyć się kolorów przez zabawę?

Jeśli nasze dziecko skończyło trzy lub cztery lata, a wciąż ma problemy z rozpoznawaniem barw lub nie wyraża nimi zainteresowania, możemy spróbować mu pomóc. Nie powinno się to jednak odbywać w atmosferze, typowej dla sali lekcyjnej, ponieważ kilkulatki bardzo szybko się zniechęcają. Nauka kolorów przez zabawę jest bardzo skuteczna, ponieważ nie kojarzy się dziecku z czymś nieprzyjemnym. Jedną z najczęstszych aktywności, podejmowanych z rodzicem jest czytanie książek. Na rynku dostępne są książeczki do nauki kolorów. Dziecko łatwo zapamiętuje kolejne barwy, ponieważ kojarzy je z konkretnymi przedmiotami lub bohaterami. Nauka staje się więc przyjemnością, a nie wyłącznie przykrym obowiązkiem. 

Niesłabnącą popularnością cieszą się także kolorowanki do nauki kolorów. Ich wypełnianie zwiększa wrażliwość plastyczną dziecka, dzięki czemu naturalnie zaczyna przywiązywać większą uwagę do różnych barw. Maluch zapamiętuje też, na jaki kolor powinien pomalować dany przedmiot, dlatego zaczyna uważniej obserwować otoczenie. Do nauki kolorów możemy wykorzystywać nawet własny dom, ponieważ z pewnością znajdują się w nim różnorodne elementy. Dostępne są także gry-loteryjki z kolorami. Podczas zabawy, dziecko dopasowuje przedmioty w różnych barwach, dzięki czemu łatwiej je zapamiętuje.

Młodsze dzieci również można uwrażliwiać na kolory, ale należy robić to w prostszy sposób. Najlepiej sprawdzają się nieskomplikowane zabawki, takie jak klocki, sortery, plastelina lub piłeczki. Warto jest też podkreślać obecność barw w codziennym życiu. Gdy prosimy dziecko o podanie jakiegoś przedmiotu, możemy dodać, jaka jest jego barwa („Podaj mi ten zielony klocek”). W codziennym życiu możemy też wspólne z dzieckiem segregować rzeczy, np. zrobić sałatkę wyłącznie z zielonych warzyw lub ułożyć książki według barw okładek. Doskonałą okazją do poznawania barw są także codzienne spacery. Możemy zwracać uwagę dziecka na różnokolorowe budynki, rośliny lub plakaty. 

Z czego wynikają trudności w rozróżnianiu kolorów?

Może zdarzyć się, że mimo upływu czasu, dziecko wciąż ma problemy z rozróżnianiem i nazywaniem kolorów. Nie powinno to wzbudzać naszego niepokoju przed ukończeniem przez malucha piątego roku życia. Wystarczy zastosować zabawki do nauki kolorów i zachęcać dziecko do ich poznawania. Jeśli jednak dziecko ukończyło pięć lat i wciąż ma problemy, warto zgłosić się do lekarza. Przyczyną może być daltonizm, czyli dziedziczna wada wzroku. Zazwyczaj dotyczy nierozróżniania koloru żółtego i czerwonego. Jeśli obserwujemy u dziecka taki problem, należy zasięgnąć porady okulisty. Może pojawiać się także tri chromatyzm, czyli obniżona percepcja nasycenia i jaskrawości danej barwy. Jeszcze rzadziej występuje monochromatyzm - postrzeganie świata w odcieniach szarości. Tego typu zaburzenia pojawiają się jednak niezwykle rzadko. 

Problemy z rozpoznawaniem barw zazwyczaj nie mają poważnych przyczyn i wynikają z indywidualnego tempa rozwoju dziecka. Powinniśmy obserwować malucha, ale też nie sugerować się zbytnio postępami jego rówieśników. Tworzenie niepotrzebnej presji sprawia, że dziecko zniechęca się do nauki, przez co otrzymujemy efekty odwrotne do zamierzonych. Gry i zabawki do nauki kolorów  sprawiają, że nasza pociecha w naturalny, niewymuszony sposób zapamiętuje kolejne barwy.