Jak nauczyć dziecko poprawnej wymowy?

Nauka poprawnej wymowy – prawdziwe wyzwanie dla malucha

Rozwój mowy u dziecka rozpoczyna się w momencie pierwszego krzyku, który na ogół ma miejsce tuż po porodzie. To właśnie wtedy maluch komunikuje swoje zdziwienie i niezadowolenie z rozwoju sytuacji, napełniając pierwszy raz płuca życiodajnym powietrzem. I to właśnie krzyk stanowi przez wiele miesięcy jedyną formę komunikacji malucha z otoczeniem. Dziecko płacze gdy jest głodne, samotne, zmarznięte, gdy coś je boli lub po prostu gdy potrzebuje bliskości rodzica. To swoista forma rozmowy, gdyż osoby najbliższe szybko uczą się odczytywać intencje niemowlaka. W 2-3 miesiącu życia pojawia się głużenie, czyli wydawanie specyficznych dźwięków, które niewiele mają wspólnego z wyrazami, choć już wtedy trwa nauka poprawnej wymowy. Kilka miesięcy później zaczyna się gaworzenie, polegające m.in. na powtarzaniu sylab. Nie łączą się one w logiczne wyrażenia, ale mają niezwykle istotne znaczenie w procesie rozwoju mowy. Około pierwszego roku życia pojawiają się słowa: mama, tata, baba. Drugi rok to intensywne poznawanie świata, połączone z szybkim rozwojem umiejętności wysławiania się. Dziecko coraz więcej rozumie, a zarazem jest w stanie wyrażać swoje myśli za pomocą słów. Z biegiem czasu proste zdania zaczynają zastępować bardziej złożone wyrażenia i dłuższe wypowiedzi. Okres swoistej mowy dziecięcej przypada na czas przedszkolny, czyli czas między trzecim i siódmym rokiem życia. Ćwiczenia z mówienia dla przedszkolaka powinny obejmować cały szereg zadań, mających na celu wzbogacenie zasobów słownictwa, poprawną wymowę głosek i rozwój umiejętności budowania zdań złożonych. Ważne zadanie stoi przed rodzicami, którzy powinni wspierać rozwój mowy na każdym etapie życia dziecka i świadomie uczestniczyć w nabywaniu przez niego nowych umiejętności w zakresie wyrażania swoich myśli za pomocą słów.

Rola rodziców w rozwoju mowy

Nauka mowy to nie tylko ogromne wyzwanie dla rozwijającego się dopiero umysłu. To również ważne zadanie dla rodziców, którzy towarzyszą dziecku od samego początku, będąc wzorem i przykładem, w oparciu o który maluch buduje swoje umiejętności. Istotną rolę w procesie rozwoju mowy odgrywa przede wszystkim matka, która spędza z pociechą najwięcej czasu. To właśnie od niej mały człowiek uczy się wielu codziennych zachowań, do których należy również nabywanie kolejnych umiejętności z zakresu mówienia. Dzieci naśladują swoje otoczenie, bo to właśnie ono stanowi dla nich wzór wszelkich działań. Nauka poprawnej wymowy rozpoczyna się już od pierwszych słów, kołysanek mruczanych do malutkiego uszka, prostych wierszyków i wyliczanek, a także rozmów z maluchem, niezależnie od tego, czy rozumie on znaczenie poszczególnych wyrazów. Naśladowanie dźwięków, śpiewanie, podążanie za palcem wskazującym malucha i odpowiadanie na setki pytań to nieodłączny element każdej zabawy i codziennego wychowania dziecka. Aktywne uczestnictwo w poznawaniu świata przez młodego człowieka, wpływa na jego rozwój i znacząco ułatwia poznawanie kolejnych słów. To właśnie rodzice stają się najlepszymi przewodnikami, którzy opowiadają i wskazują właściwą drogę, bez przymusu, presji i ciągłego poprawiania, które może zniechęcić nawet największą gadułę. Jak nauczyć dziecko mówić poprawnie? Towarzyszyć, wspierać, dawać przykład i pokazywać otaczający świat – bo na tym właśnie polega rola rodzica w wychowaniu swojego potomstwa.

Wielka moc książeczek!

Różnego rodzaju książeczki są ogromnym wsparciem dla każdego rodzica. Kontrastowe obrazki już od pierwszych miesięcy zwracają uwagę maluchów, a kolejne historie i bajkowe postacie towarzyszą im na każdym etapie rozwoju. Jak pokazują liczne badania, czytanie dzieciom książek wpływa znacząco na rozwój mowy. Wspólny czas przy lekturze buduje relacje pomiędzy członkami rodziny, pozwala wypracować miły rytuał i uczy maluchów wartościowego zagospodarowania wolnego czasu. Twarde strony i zaokrąglone rogi idealnie nadają się dla malutkich rączek, a dźwiękonaśladowcze wyrażenia czy obrazki zachęcają do wspólnej zabawy i wpływają na kolejne etapy rozwoju mowy. Książki dla dzieci przydają się również w późniejszych etapach. Dzięki nim pociechy poznają skomplikowany świat wyrażania myśli, za pomocą pełnych zdań. Spośród wielu pozycji na rynku, warto zwrócić uwagę na te, którym zaufało już wielu rodziców. Należy do nich np. popularna seria Pucio, opowiadająca o przygodach sympatycznego chłopca i jego rodziny. „Pucio na wakacjach” to pozycja dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Dzieci mogą towarzyszyć ulubionemu bohaterowi w wakacjach na Kaszubach, ucząc się przy tym właściwego wymawiania głosek. To świetny sposób na ćwiczenia z mówienia dla przedszkolaka, będący formą połączenia zabawy z nauką.

Kiedy skorzystać z pomocy logopedy?

Kiedy zgłosić się do logopedy? To pytanie z pewnością zadają sobie rodzice, zaniepokojeni rozwojem mowy u dzieci. Warto obserwować swoje pociechy, by już od pierwszych etapów rozwoju wychwytywać wszelkie nieprawidłowości. Wczesna interwencja pozwala bowiem na wyeliminowanie złych nawyków, zanim zdeterminują one całkowicie wysławienia malucha. Dziecko w wieku 3 lat powinno już rozróżniać przeciwieństwa, wykonywać złożone instrukcje, nazywać większość przedmiotów i wykazywać rosnące zainteresowanie otaczającym je światem. Pomoc logopedy jest konieczna, gdy maluch ma problemy ze słuchem, objawiające się np. koniecznością zwiększania głośności telewizora i brakiem reakcji na dźwięki z otoczenia. Sygnałem alarmowym powinno być również błędne wymawianie głosek, które powinny być już prawidłowe na danym etapie rozwoju. Rodzice muszą zwrócić uwagę na trudności w płynnym wysławianiu się, zniekształcanie wyrazów, ewidentne braki w słownictwie, nielogiczne wypowiedzi, składające się z krótkich zdań i mowę, która jest niezrozumiała dla otoczenia. Nauka poprawnej wymowy to bowiem nie tylko zadanie opiekunów, ale i proces, który często wymaga wsparcia adekwatnego specjalisty.

Jak nauczyć dzieci mówić poprawnie? To trudne pytanie, z jakim muszą zmierzyć się rodzice przez pierwsze lata życia swoich pociech. Aby w pełni je zrealizować, należy przede wszystkim towarzyszyć maluchom w codziennej aktywności, korzystać z pomocy ciekawych pozycji, jak chociażby „Pucio na wakacjach” i zgłaszać się po pomoc do specjalistów już na samym początku pojawiania się wyraźnych problemów w rozwoju mowy.